<p><strong>Mirovên hejar<br /></strong></p> <p style="text-align:justify;">"Edîtorê Mîlanoyî yê ku wergera îtalyanî ya Mirovên Hejar çapkiriye dîbêje ku ev berhem ji bo hemî gelan hatiye nivîsîn, rast e, xebera wî ye. Ez nizanim ku wê pirtûk ji alî herkesî ve bê xwendin an na, lê mîn ew ji bo herkesî nivîsandiye. Mirovên Hejar, çendî ji bo Îspanya, Fransa, Îrlanda hatibe nivîsîn ewende jî ji bo Brîtanya, îtalya, Almanya û hwd; çawa ji bo împeretoriyên ku li ser milên hejaran hatine avakirin hatiye nivîsîn wiha jî ji bo komarên koledar hatiye nivîsîn. Pirsên civakî sînoran nas nakin. Birînên mirovayetiyê, ew birînên bêsînor ku hemî rûdinyê digrin, li xetên sor an hêşîn ên nexşeyan ho venadin, ranawestin qet. Li her ciyekî ku nîjada mirov nezan û bêhêvî ye, jin ji bo nan xwe difiroşe, zarok ji ber peydenekirina pirtûkeke perwerdekirinê û agirekî germ êşê dikşîne, Mirovên Hejar li derî dixe û wiha dibêje: Ez ji bo we têm, derî vekin li min.<br /><br />Di vê saeta ewende tarî ya şaristaniyetê ku em tê de dijîn, navê hejar, mirov e; ev mirov li hemî îqliman di ber ruh de ye û bi hemî zimanan dinale."</p> <p style="text-align:right;"><strong>Victor Hugo</strong></p>

<p></p> <p style="text-align:center;"><span style="font-size:14pt;font-family:'book antiqua', palatino, serif;">Docteur en pédagogie de l'Université de Lausanne, </span></p> <p style="text-align:center;"><span style="font-size:14pt;font-family:'book antiqua', palatino, serif;">l'écrivain, éditeur et professeur Noureddine Zaza,</span></p> <p style="text-align:center;"><span style="font-size:14pt;font-family:'book antiqua', palatino, serif;">fondateur du Parti démocratique kurde de Syrie,</span></p> <p style="text-align:center;"><span style="font-size:14pt;font-family:'book antiqua', palatino, serif;">aurait eu cent ans cette année.</span></p> <p style="text-align:center;"><span style="font-size:14pt;font-family:'book antiqua', palatino, serif;">Il fut mon mari de 1972 à son décès en 1988 <br /></span></p> <p style="text-align:center;"><span style="font-size:14pt;font-family:'book antiqua', palatino, serif;">et il est le père de notre fils unique.</span></p> <p style="text-align:center;"><span style="font-size:14pt;font-family:'book antiqua', palatino, serif;">Il nous a beaucoup appris.</span></p> <p style="text-align:center;"><span style="font-size:14pt;font-family:'book antiqua', palatino, serif;">Un <em>Mémorial</em> hors commerce, en kurde et en français,</span></p> <p style="text-align:center;"><span style="font-size:14pt;font-family:'book antiqua', palatino, serif;">accompagné d'un portfolio photographique, </span></p> <p style="text-align:center;"><span style="font-size:14pt;font-family:'book antiqua', palatino, serif;">vient d'être édité.</span></p>

<p><strong>Knut Hamsun</strong>, di 4'ê tebaxa 1859’an de, li bajarê Lomê tê dunyayê. Dema ku malbata wî koç dike Bakurê Norwecê, ew hê 4 salî ye. Ji ber neçartiya malbatê. ew li ba apê xwe mezin dibe. Sala 1888’ê demeke nû ye ji bo Knut Hamsun. Romana wî ya bi navê Birçî di vê salê de derdikeve û di dinya lîteratûrê de dengekî nûjen derdixe. Piştî vê di demeke kurt de romanên Nepenî û Pan derdikevin. Di sala 1898’ê de Vîktoriya derdikeve.<br /><br /> Di 1920’î de bi romana Markens Grode Knut Hamsun xelata lîteraturê digire. Îcar jîyaneke nû heye, ew mirovên kûvî yên daristanan, motîvên romantîka mezin ên mirovê xwezayê di şiklên nû de ne. Knut Hamsun hetanî mirina xwe (1952) jî li nêzikî bajarê Grîmstadê, dijî. Di vê romanê de jî Knut Hamsun bi şêweyekî hestdar hewl dide ku peywendîyên di navbera mirov û xweristê de û rota xweristê di peydakirina çareseriyan de bo asteng û têkçûnên derûnî yên mirovan ronî bike.</p> <p><strong>Pan<br /></strong><br /> Di van rojên dawî de ez li ser roja ebedî ya havîna Nordlandê ponijîm û ponijîm. Ez li vir rûniştime û li ser holika ku ez tê de dijîm û li ser daristana li paş holikê diramim û min xwe daye nivîsandina li ser wê, tenê ji bo xatirê gêwlê xwe û ji bo kurtkirina demê. Dem li ber xwe dide, weku ez dixwazim zû bi zû derbas nabe, tevî ku ne xema min e û ez jîyana herî bi kêfjî dijîm. Ez bi hertiştî bi têkûziyê razî me û sî salên min tu sal nînin. Çend roj berê min ji devereke dûr cotek perikên çûkan girtin, ji keseke ku ne pêwîst bû wan bişîne; tenê du perikên kesk li pelê kaxezeke tackirî ya posteyê pêçandî û bi mohreke girtî. Dîtina du perikên kesk ên weha ehrîmanî ez kêfxweş kirim. Wekî din tu tiştê ku min biêşine nîne, ji bilî werma ku carnan di lingê min ê çepê de peyda dibe. Ew piştî birîna derbeke kevn, ku ev demeke dirêj e baş bûye, çêbûbû.</p>

<p>On découvre ici l'histoire peu banale d'une jeune fille kurde nommée Terza, qui décrit des faits réels se déroulant à l'époque de la guerre irako-iranienne. Terza est une personne active, un peu rebelle, qui n'aime pas l'injustice. Elle fait tous ses efforts pour imposer et faire respecter ses droits. Jeune, ambitieuse, déterminée, souvent déçue par les circonstances de la vie, elle continue son chemin et persévère jusqu'au bout avec la force de son caractère. Elle s'est souvent sentie humiliée, découragée, trahie, mais a toujours relevé la tête, refusant de se laisser imposer quoi que ce soit, gardant courage et détermination pour chercher la lumière là où elle l'a trouvée. C'est l'image positive qu'elle se donne et qu'elle veut transmettre autour d'elle.</p> <p>Terza garde l'espoir qu'après la tempête, le soleil brillera?; c'est sa devise dans la vie, elle ne s'arrête pas devant une barrière qui se dresse devant elle. Elle veut et peut la franchir même si cela lui prend du temps. Elle est patiente et sait attendre, tel un fauve guettant sa proie. À travers les pages de ce livre, vous allez découvrir toutes les tribulations par lesquelles elle a dû passer, et toutes les difficultés qu'elle a dû surmonter pour atteindre son objectif.</p> <p>Cette lutte pour la liberté, elle va la vivre à fond. Cela va lui coûter très cher non seulement en argent, mais aussi en temps, en énergie, en sacrifices de toutes sortes. Mais avec cette détermination qui la caractérise, elle arrive à ce but qu'elle s'était fixé, et apprécie aujourd'hui à son juste prix la liberté pour laquelle elle a tant combattu.</p>

<p align="justify">A prominent figure in the Kurdish community, former mayor of Diyarbakir—principal Kurdish town in Turkey, Mehdi Zana has always pursued a conciliatory approach to the resolution of the Kurdish question. In a statement to the European Parliament in 1992 he said, "Like all the Kurds sentenced for the 'crime of separatism' I have been stripped of my political rights for life ... I should, perhaps, make it clear that while I continue to campaign peacefully for the recognition of the rights of the 15 million (Kurds living in Turkey, I am riot port of any party or movement." This is his account of the dreadful terror of prison life with o preface by Elie Wiesel and a postscript by <strong>Kendal Nezan</strong>.</p> <p align="justify">Overwhelming on o political scale and humanly intolerable, this desperate and appalling testimony of the Kurdish leader Mehdi Zana is especially so when it discusses the recent history of the 1970s and the 1980s... Solitary confinement, guards insults, the obligation ro solute the captains dog, the bearings, the sleep deprivation, the falaka, the fainting, the trampling, the electrodes attached to genitals, German shepherds trollied ro bite the private ports of naked prisoners. How does one understand? How can we explain the institutionalization of these brutalities, this humiliation, this dehumanization?  <strong>Elie Wiesel</strong></p> <p align="justify">After serving eleven years in the notorious military prison in Diyarbakir, Mehdi Zana was released in 1991 following a conditional amnesty, only ro be sentenced again in 1994 to four more years and in 1997 ro ten more months of imprisonment for his testimony to the European Parliament Human Rights Sub-Committee and for publishing a poetry book, respectively. Mehdi Zana's wife, Leyla Zana-a Noble Peace Prize candidate and winner of Sakharov Prize for Freedom—is one of the six Kurdish deputies in Turkey who were charged with "separatism," stripped of their parliamentary immunity, and arrested in March 1994. She is currently serving a 15-year prison sentence in Ankara Prison. </p>

<p></p> <p>Cette histoire est en grand partie inspirée des souvenirs d'enfance de l'auteur, qui a grandi au Kurdistan d'Irak. D'une plume ironique et acerbe parfois, il dépeint la vie d'une famille kurde à l'époque de Saddam Hussein, le quotidien à Mossoul, l'endoctrinement du parti Baas dans les écoles, les crimes d'honneur, le combat des peshmergas dans les montagnes, les amours de jeunesse, l'enrôlement forcé dans l'armée. Ce roman, publié en anglais en 2013, nous raconte toute la question kurde à travers le regard d'un jeune garçon, et résonne étrangement avec l'actualité.</p>

<div style="margin:0px 0px 10px;padding:0px;border:0px;"> <div style="margin:0px 0px 10px;padding:0px;border:0px;">Rastnivîsîn, qayîdeyên zimanê nivîsînê dîyar dike û rê li ber tevlihevîyan digire. Kurmancîya nivîskî, li gor demên berê, îro di gelek warên jîyanê da dihê bikaranîn û pêwîstîya wê bi rêbereka rastnivîsînê heye.</div> <div style="margin:0px 0px 10px;padding:0px;border:0px;">Ji bo nivîsîneka baş, birêkûpêk, fambar û herweha ji bo berlêgirtina tevlihevî û sergêjîyan, qayîdeyên zelal şert in. Lewra gava ku qayîdeyên rastnivîsînê yên li ser bingehên navbirî hebin, xwendin hêsantir û zelaltir dibe û rê li ber têgihîştinên şaş venabe.</div> <div style="margin:0px 0px 10px;padding:0px;border:0px;">Weqfa Mezopotamyayê, di bin banê xwe da bi beşdarîya gelek zimannas û lêkolînerên kurd, Komxebata Kurmancîyê ava kirîye. Ev pirtûk, bi hewildana Weqfa Mezopotamyayê, ji alîyê vê Komxebatê ve, di du salan da hatîye amadekirin.</div> </div>

<p>Une prison, deux hommes, trois objectifs : s'évader, espionner, retourner à Kobané. Kobané, ce Stalingrad du combat des Kurdes contre le totalitarisme de l'Etat Islamique (Daech). Jean Michel MOREL nous conduit dans un univers trouble et dangereux, où se côtoient groupes de détenus salafistes, membres de la pègre corse, détenus kimbanguistes, matons naïfs, agents rivaux de la CIA, anciens activistes des Weathermen, opérationnels du PKK, bande de Loups gris... Leyland, le jeune américain du Montana, aux grands principes, et Erwan, le militant endurci du PKK, parviendront-ils à franchir les murs de la vieille prison de Villepinte ? Et à survivre ? Et à retourner à Kobané ?</p>

<p style="text-align:justify;">"Di dinyayê de hertişt gora şrûtên dorberê xwe pêk tê. Merivên rêber, serok û senatkarên mezin jî gora hewceyên zeman û mekan derdikevin, dighên. Miletê me şairek mîna Cegerxwîn derxist, ji ber ku Kurdistan hewcedari wî bû. Ew nêzîkî dused sal in ku Kurdistan dikele, bo azadî ceng û şer dike û tê pelixandin. Gelê me hewcedarî dengekî bilind bû; Cegerxwîn bû ew deng; wî di şiêrên xwe da gilî û gazinên, hêvî û daxwazên gelê me ani ser zmên û bilind kir. Bona vê yekê, gelê me jî ji wî ra xwedî derket, dengê wî bû dengê gel...<br /><br />"Şiêrên Cegerxwîn, îro li çar alî Kurdistanê di bajar û gundan da, di kom û mezran da di dest miellîman û melan, di dest mezin û xort û zarokan da ne. Raman û daxwazên wî bi vi awayî rû û can digrin, xurt dibin û di riya azadiya gel da rolek mezin dilîzin."<br /><br /></p> <p style="text-align:right;"><strong>Kemal Burkay</strong></p>

<p>The first edition (1998) was published in Baghdad, with Kurdish definitions in the Arabic script. The second edition (2000), was published in Istanbul by the Kurdish Institute of Paris.</p>

<p style="text-align:left;"><strong>Diyarî</strong><br /><br />Ji xortê ko barê millet dane sar milê xwe û<br />bi dijwarî di nav taristana zor<br />û setema dijminê kurd ve bi gernasî derbas dibin.<br />Ji wan gundî û cotkarê ku di bin zor û setema<br />kevneperestê Kurdistanê de, piştxûz û gerdenxwar,<br />ji bo ko nanê zarokê xwe derxin,<br />xebata destê xwe bi erzanî dijroşin,<br />sermayedar û xwedî gunda.<br />Ji bo wan gernasê ko di zindana de çavnêriya<br />ben û darê dijmin dikin û<br />bi gernasî di riwê dijminê xwînxwar,<br />setemkar de doza daxwazê kurd û mirovaniyê dikin.<br />Ji bo va teva re ez vê çîrokê bi diyarî pêşkêş dikim.<br /><br /><br /><strong>Cegerxwîn<br />Bêrût 1973</strong></p>

<p><strong>Şefaq - Dîwana 6an </strong></p> <p style="text-align:justify;">"Navê Cegerxwîn, navê hostê xebera, xudanê lewzê şîrin, li her çar terefê Kurdistanê, ji rohilatê girtî hetanî roavaê, ji şîmalê hetanî cenûbê nava xwendevanê kurda da xweş eyan e. Şiêrêd wî bûne stran û nava cimetê digerin. Xort û qîzê kurda yê nû bişkivî şayîr bi devkî hîn dikin, bîr û baweriya xwe, miletperweriya xwe bi wan şiêra tam dikin û bi xwe jî dibin ceger bi xwîn. Tune civînek yan jî êvarek, li ku şiêrêd hilbestvanê kurda yî nav û deng neêne xwendinê.<br /><br /> "Serpêhatiya Cegerxwîn, ew serpêhatiya miletê me ye: Kesîbî, zulm û zorî, hebs û lêdan, werguhêzî û mihacirî. Lë tevî van gişka serbilindî u kubarî, mêrxasî û egîtî, hîviya bêşik bi şerkarî bigihîje armanca xwe. Bïr û baweriya nivîsarêd Cegerxwîn ew bîr û baweriya miletê me ye. Ay lama jî ewana ewqas ji aliyê cimetê hizkirî ne û milet wana diparêze."</p> <p align="right"><strong>Casimê Celîl  </strong></p>