Mela Ehmedê Xasî - Mewlûdê Nebî

Mewlûdê Nebî

Mela Ehmedê Xasî û Mewlûdê Nebî

Mewlûdê Nebî, bi ziwanê Kurdî bi zaravayê Zazakî (Dimilkî) bi destê Mela Ehmedê Xasî hamew nûştişî. Di 25'ê aşmê Adarî 1315 (1899) de çarsey hebe di Çapxaney Litografya sûkê Di­yarbekirî de hamey çapkerdişî.

La mixabin ma derbarey jiyanê Xasî de zaf çîke nêzanê. Zanayîşo ku ma der û dor ra û kowara Hêvî ra giroto; Mela Ehmedê Xasî serrê 1867 - 1868 de dewê Hezanî de hamew dinya. Hezan enka di navçey Pêşêkevirî de, dewêka gird a û eyro nehya wa, a dewe girêdayê Lice ya.

Namey pi Mela Ehmedê Xasî, Mela Hesen o. Ehmedê Xasî pî xu hete dest bi wendiş kerd. Badê wendişê xu yê dewe feqîtî kerde û wendişê medresan berdewam kerd, wendişê xu yo peyîn zî Diyarbekir de temam kerd û îcazey xu mifrî Diyarbekrî Hecî Îbrahîm Efendî hete girot. Demêke bî miftî Licey. 1909 Melayê Xasî Diyarbekir ra surgunê Rodos -a ku deryayê sipî de wa- kerdo. Ehmedê Xasî 18.2.1951 di dinyay xu bedelnawa (şiyo remet).

Ehmedê. Xasî di ê demi û ê rewşî de ronakbîr, 'alim û we­latparêzêkew germ bî. Neslê Xasî rayew keyna û nevî yê estê. Gorey vatişanê kesê ku ew nas kerdêne zehf eserê cê biyê. Ê badê wefatê cê ra tersê dewlete ra hamey veyşnayişî. Eyro zî ş'irê cê bi Tirkî, 'Erebî, Kurdî (Kurmancî) şarî miyan de estê. Ez wazena enî ş'îranê Xasî ra diheban zî wendoxan ré pêşkêŞ bikerî. Xasî, bi ziwanê Tirkî, 'Erebî, Farisî, û Kurdî (Kurmancî - Zazakî) zanayne.

Mewlûdo ku Xasî bi herfanê 'Erebî nûşto, ma bê ku bedelnayîş tede virazin, ma bi herfanê latînî nûşt, la bi tevlî ku gelêke hevalan zî hetê ma kerd, ma kowara Hêvî ra zî feyde dî; reyna zî ma zanê go kemanî ma bibo. Eger şaşî û kemanî ma jo bivîno û ma rê binûsno, ma go pê kêfuweş Bibin Ma bi zanın herfê (d) henî cayan de kerd (z), herfê (A) (E) (Ê) ('Î) (U) ma nuxteyke (') nawa ser ('a) ('e) ('ê) ('î) ('u) yanê zey ('ezman), ('alim), ('îbet), ('Umer) ... pê ew veng vecyo, ma eno metod bi kar ardo. Bi qey ku orjînalê cê bi herfanê 'Erebî biyo ma zî ana nûşto.
 

MIHANÎ