<p><strong>Awazên Xeribiyê</strong></p> <p class="MsoNormal" style="margin:0cm 0cm 0pt;text-align:justify;"><span style="font-size:7pt;font-family:Verdana;">Bedîrhan Epözdemîr, di sala 1949 da li Sêrtê, qeza Bayqan, gundê Minar hatiye dinê. Dibistana ewil li gund, ya navîn û bilind jî lî Amedê qedandîye. Di sala 1968 da dest bi mamostetîyê kirîye. </span></p> <p style="text-align:justify;"><span style="font-size:7pt;font-family:Verdana;">Ew hê di 14-15 salîya xwe da dest bi nivîsîna helbestan kirîye. Di xortanîya xwe da beşdarî lecên helbest nivisin û xwendinan bûye û di hinek lecan da xelatan wergirtîye. Her usa, bi edebîyatzanên nav û deng ra di hinek lecan da, weki endamên juriyê wazife hilgirtiye.</span><span style="font-size:7pt;font-family:Verdana;"> </span></p> <p style="text-align:justify;"><span style="font-size:7pt;font-family:Verdana;">Beri 12 ilonê îi Şaxa Amedê ya Mala Gel (Halk Evlerî) da, di kovara "Taranci" da demekî xebîtîye Heta kutabûna xwendina xwe ya mamostatiyê, li gel hinek hevalên xwe yên xort va rojnameya "Özgür" (Azad) derxistiye û berpirsiyariya ev rojnamê kirîye, ku ev rojname mehê careki çar rûpel derdiket Epözdemîr, bi Tirkî an ji bi Kurdî, di gelek kovar û rojnameyan da helbest, nûçe, gotar, hevpeyvîn, bîyografî, çîrok û werger jî nîvîsandine. Nivisinên Epözdemir, rojname û kovarên wekî Özgür, Mucadele Dîyarbakir, Mucadele Sîîrt, Özgurluk Yolu, Roja Welat, Dengê Komkar, Roja Nû, Kurdistan Press, Realite, Nûdem, Çîra, Nûbîhar, Ozgur Gundem, Bergeh, Ronahî û Hêvî da hatine çapkirin. </span></p> <p style="text-align:justify;"><span style="font-size:7pt;font-family:Verdana;">Ne hewceye mirov bêje ku, Epözdemîr jî wekî gelek Kurdên rewşenbîr para xwe jî êş, azar, girtin û nefîyê girtîye. Ew ji ber van êş û azaran mihacir bûye û hê jî lî Hollandayê dîjî mamostatiyê dike.</span><span style="font-size:7pt;font-family:Verdana;"> </span></p> <p style="text-align:justify;"><span style="font-size:7pt;font-family:Verdana;">Epözdemir, karên edebî jî didomine. Ji xeyni ev kitêba helbestan, pirtukekê zarokan ya Epözdemir di nav Weşanên Aso da derket û niha jî lî ser romaneki Kurdî dixebite.</span><span style="font-size:7pt;"><span style="font-family:'Times New Roman';"> </span></span><span style="font-size:7pt;"><span style="font-family:'Times New Roman';"> <br /></span></span></p>

<p><strong>Iqdê Durfam<br /><br /></strong>Nivîskarê hêja hozanê berêz î giranbiha û dilovan <strong>Şêx Eskerî</strong> di sala 1316 an (1898-1899) de, li gundê Axtepe hatîye dinê û di sala 1952 an de jî çavên xwe jî dinya jîndar gîrtine û li gundê Çolê di wargeya xwe ya daimî de radikeve û kurê şêx Evdirehmanê Axtepî ye. Ewî destpêka xwendinê li cem bavê xwe di xwendegeha Axtepê de kirîye, di pey dilovanîya bavê de, li nik birayê xwe şêx Kerbela domandîye. Şêx Eskerî di hin deman de li gundê Hilerê (Çêrmûk) û li gundê Bîrsinê (Egil- Diyarbekir) bi malîtî maye...</p>

<div style="margin:0px 0px 10px;padding:0px;border:0px;"> <div style="margin:0px 0px 10px;padding:0px;border:0px;">Rastnivîsîn, qayîdeyên zimanê nivîsînê dîyar dike û rê li ber tevlihevîyan digire. Kurmancîya nivîskî, li gor demên berê, îro di gelek warên jîyanê da dihê bikaranîn û pêwîstîya wê bi rêbereka rastnivîsînê heye.</div> <div style="margin:0px 0px 10px;padding:0px;border:0px;">Ji bo nivîsîneka baş, birêkûpêk, fambar û herweha ji bo berlêgirtina tevlihevî û sergêjîyan, qayîdeyên zelal şert in. Lewra gava ku qayîdeyên rastnivîsînê yên li ser bingehên navbirî hebin, xwendin hêsantir û zelaltir dibe û rê li ber têgihîştinên şaş venabe.</div> <div style="margin:0px 0px 10px;padding:0px;border:0px;">Weqfa Mezopotamyayê, di bin banê xwe da bi beşdarîya gelek zimannas û lêkolînerên kurd, Komxebata Kurmancîyê ava kirîye. Ev pirtûk, bi hewildana Weqfa Mezopotamyayê, ji alîyê vê Komxebatê ve, di du salan da hatîye amadekirin.</div> </div>

<p><strong>Laleşîn, dîwan<br /><br />Şêx Memduhê Birîfkanî<br /><br />Apec<br /></strong><br />Min di vê pirtûkê de, bes hindek ji helbestên şa'irê bi nav û deng Şêx Memdfi'hê Birîfkanî belav kirine. Ev helbest ji rojnameya Hawkarî, Bizav, Birayetî û kovara Hawar û Ronahî û pirtûka Hozanvanêt kurd ya Sadiq Behaeddîn Amêdî û destnivîsa Îhsanê Birîfkanî û ji kasêta dengê Şêx Memdûhî bi xwe ya ko berî wefata xwe bi rojekê li Bexdayê, li mala kurê xwe Ebdulselamî tomar kiribû û herwisa ji destnivîsa Reşîd Findî ko helbesta Yazdey Adarê ji zar devê şêxî bi xwe nivîsîbû hatine wergirtin.<br /><br />Xwe helbestên şêx Memdû'hî bi destxeta wî bi xwe hene, lê mixabin, hêş derfeta bidestxistin û çapkirina wan bi dest min ve nehatiye. Dibe ko di van helbestên berî nûke weşyayî de şaşî hatibine kirin, lê ji ber nebûna destnivîsa wî di destên min de, ez neşiyam wan hemî şaşiyan rast bikim, lê min li gor pêçêbûna xwe û alîkariya dayika xwe hewil daye ko şaşiyan rast bikim û şi'irên wî yên di dest min de bigehînim ber destên we yên hêja.<br /><br />Gelek şa'ir hene ko di qada helbestvaniyê de xwedî pêçêbûnên bilind in û afirandinên wan yên şi'rî yên bihadar û pirr ciwan û şiyana şi'rî hene lê mixabin ko berhemên wan yên çapkirî nînin û ji ber hindê jî haya xwendevanê kurd, bi awayekê baş, jê nîne. Mebesta min ji belavkirina vê pirtiikê ew e ko aliyê şêx Memdû'hî yê helbestvan û hestdar, cihana wî ya tijî evîn û sofîtî û welatparêzî, şêxê xweş kurdîaxêv deynim ber çavan.<br />.....</p>

<p>"...Cegerxwîn derdê milletê xwe baş nasiye. Bela milletê kurd di mîr û paşan, beg û axan, şêx û melan de dibîne. Bêşik Seyda di vê ramana xwe de ne şaş e. (...) Bê dilovanî kêm û kasiyên wan dibêje û millet serwextî fend û xap, bêbextî û dilreşiyên wan dike.<br /><br />"Cegerxwîn di kurdîtiya xwe de jî rast û durust e. Ewçend rast û durust ku, di riya welat û welatiyên xwe de sînga xwe ji zîvarî û belengaziyê re vekiriye. Bi çav min ev yeka han koça fedakarî ya dawiyê ye.<br /><br />"Ev dîwan li ser armanceke xuya hatiye nivîsîn û rû û rêça wî tê de xweş diyar in. (...) Heye ku ev dîwan di çapxaneyên Kurdistanê de bête çapkirin. Ma kî dizane ku pêşende di himbêza xwe ya nediyar de ji bo gelê kurd çi vedişêre."</p>

<p style="text-align:justify;">"Di dinyayê de hertişt gora şrûtên dorberê xwe pêk tê. Merivên rêber, serok û senatkarên mezin jî gora hewceyên zeman û mekan derdikevin, dighên. Miletê me şairek mîna Cegerxwîn derxist, ji ber ku Kurdistan hewcedari wî bû. Ew nêzîkî dused sal in ku Kurdistan dikele, bo azadî ceng û şer dike û tê pelixandin. Gelê me hewcedarî dengekî bilind bû; Cegerxwîn bû ew deng; wî di şiêrên xwe da gilî û gazinên, hêvî û daxwazên gelê me ani ser zmên û bilind kir. Bona vê yekê, gelê me jî ji wî ra xwedî derket, dengê wî bû dengê gel...<br /><br />"Şiêrên Cegerxwîn, îro li çar alî Kurdistanê di bajar û gundan da, di kom û mezran da di dest miellîman û melan, di dest mezin û xort û zarokan da ne. Raman û daxwazên wî bi vi awayî rû û can digrin, xurt dibin û di riya azadiya gel da rolek mezin dilîzin."<br /><br /></p> <p style="text-align:right;"><strong>Kemal Burkay</strong></p>

<p><strong>Zend-Avista - Dîwana 5an  </strong></p> <p style="text-align:justify;">"Çaxê ez navê şayîrên kurdan tînim bîra xwe, herdem navê hezkerê me, şayîrê me mezin û hêja Cegerxwîn tê ser lêvê min... Cegerxwîn bi rewşa xwe va, bi afirandinê xwe va behra bê berî û bê binî ye.<br /><br /> "Cegerxwîn bi reng û rûyê xwe va, bi nivîsarên xwe va wek teht û kelemên serê çiyayên Kurdistanê here bilin e; sedan sedsal hatiye, çûne û bihirîne, lê ew teht, ew kelem di ciyê xwe da bi tîk, qaym û berk mane, Cegerxwîn jî li huneriya xwe da, li bîr û bawera xwe da bi qaym serbilind û serefraz maye û li riya xwe da her diçe û diçe.<br /><br /> "... Dîwanên Cegerxwîn ênsiklopêdiya peydabûn û pêşveçûna neteweyê kurd e, ya helketin, serketin û daketina şerê serxwebûna kurdan e, ênsiklopêdiya rabûn û rûniştina kurda ye."</p> <p style="text-align:right;"><strong>Qanatê Kurdo </strong></p>

<p><strong>Şefaq - Dîwana 6an </strong></p> <p style="text-align:justify;">"Navê Cegerxwîn, navê hostê xebera, xudanê lewzê şîrin, li her çar terefê Kurdistanê, ji rohilatê girtî hetanî roavaê, ji şîmalê hetanî cenûbê nava xwendevanê kurda da xweş eyan e. Şiêrêd wî bûne stran û nava cimetê digerin. Xort û qîzê kurda yê nû bişkivî şayîr bi devkî hîn dikin, bîr û baweriya xwe, miletperweriya xwe bi wan şiêra tam dikin û bi xwe jî dibin ceger bi xwîn. Tune civînek yan jî êvarek, li ku şiêrêd hilbestvanê kurda yî nav û deng neêne xwendinê.<br /><br /> "Serpêhatiya Cegerxwîn, ew serpêhatiya miletê me ye: Kesîbî, zulm û zorî, hebs û lêdan, werguhêzî û mihacirî. Lë tevî van gişka serbilindî u kubarî, mêrxasî û egîtî, hîviya bêşik bi şerkarî bigihîje armanca xwe. Bïr û baweriya nivîsarêd Cegerxwîn ew bîr û baweriya miletê me ye. Ay lama jî ewana ewqas ji aliyê cimetê hizkirî ne û milet wana diparêze."</p> <p align="right"><strong>Casimê Celîl  </strong></p>

<p style="text-align:justify;">"Têma welêt, têma kurd û Kurdistanê, têma şorişê û serxwebûna gelê me, pirsa xwendinê û pêşketinê, neyariya û bêbextiya dijminê gel, pirsa dostiya û biratiya hemû gelê cînar û têma înternasîonalîzmê Cegerxwîn her dem dike binyata helbestêd xwe. Ev e mezinaya Cegerxwîn û bîr û baweriya wî.<br /><br />"Xên ji helbestên watanperwariyê û şorişgiriyê, Cegerxwîn şayîrekî lîrîk e, şayîrê hub û hizkirinê ye. Ew nemir e bona gelê xwe û ez bawer im, wekî wê ew roj bê, çaxê ko helbestê Cegerxwînê delal nek tenê kurdê aza wê bixunin, lê usa jî xwendevanê diniyalikê wê bi tercima zimanê xwe ezberê bêjin û pê kêfxweş bin, çimkî biniyata helbestên Cegerxwîn ew delaliya emir e, delaliya jiyîna mirov e."<br /><br /></p> <p style="text-align:right;"><strong>Ordixanê Celîl</strong></p>

<p style="text-align:left;"><strong>Diyarî</strong><br /><br />Ji xortê ko barê millet dane sar milê xwe û<br />bi dijwarî di nav taristana zor<br />û setema dijminê kurd ve bi gernasî derbas dibin.<br />Ji wan gundî û cotkarê ku di bin zor û setema<br />kevneperestê Kurdistanê de, piştxûz û gerdenxwar,<br />ji bo ko nanê zarokê xwe derxin,<br />xebata destê xwe bi erzanî dijroşin,<br />sermayedar û xwedî gunda.<br />Ji bo wan gernasê ko di zindana de çavnêriya<br />ben û darê dijmin dikin û<br />bi gernasî di riwê dijminê xwînxwar,<br />setemkar de doza daxwazê kurd û mirovaniyê dikin.<br />Ji bo va teva re ez vê çîrokê bi diyarî pêşkêş dikim.<br /><br /><br /><strong>Cegerxwîn<br />Bêrût 1973</strong></p>